Η υποβρύχια ηχορύπανση των σκαφών απειλεί σοβαρά τη θαλάσσια ζωή, θέτοντας προβληματισμούς στην πολιτική βιωσιμότητας του κλάδου.
Σε μια εποχή όπου το yachting και η θαλάσσια αναψυχή γνωρίζουν άνθηση, μία πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2025 αναδεικνύει ένα σημαντικό κίνδυνο για το θαλάσσιο οικοσύστημα, την υποβρύχια ηχορύπανση. Το άρθρο «Spatio‑temporal characterisation of underwater noise through semantic trajectories» αναλύει με σύγχρονα εργαλεία και δεδομένα το μέγεθος της ηχητικής ρύπανσης που παράγουν τα σκάφη κατά τη διάρκεια της πλεύσης τους.
Ο αντίκτυπος των βαριών σκαφών στη θαλάσσια ζωή
Ως πεδίο εφαρμογής επιλέχθηκε η βόρεια Αδριατική Θάλασσα, περιοχή της Μεσογείου με έντονη ναυτική και αλιευτική δραστηριότητα. Τα αποτελέσματα είναι αποκαλυπτικά, καθώς πολλές περιοχές παρουσιάζουν υποβρύχια επίπεδα θορύβου που υπερβαίνουν τον φυσιολογικό, με μεγάλη χρονική διάρκεια και συχνότητα. Συγκεκριμένα σε ορισμένες συχνότητες, όπως τα 63 Hz και τα 125 Hz, για πάνω από το 20% του θαλάσσιου χώρου όπου κινούνται τα μεγαλύτερα βαριά σκάφη, παρουσιάζεται υπέρβαση του φυσιολογικού επιπέδου θορύβου κατά τουλάχιστον 4 dB, ενώ σε περιοχές με έντονη ναυτική δραστηριότητα οι τιμές φτάνουν έως και πάνω από 8 dB. Αυτό καταδεικνύει ότι ο θόρυβος δεν αποτελεί απλή παροδική όχληση, αλλά ασκεί μόνιμη πίεση στη θαλάσσια ζωή.
Οι επιπτώσεις στη θαλάσσια βιοποικιλότητα και στην υγεία των οικοσυστημάτων δεν είναι αμελητέες. Η υποβρύχια ηχορύπανση έχει συσχετιστεί με προβλήματα σε ψάρια και θαλάσσιους οργανισμούς, όπως στέρηση φυσικών ηχητικών σημάτων, διαταραχές στη συμπεριφορά, δυσκολίες στην επικοινωνία, αλλαγές στο μεταναστευτικό και αναπαραγωγικό τους πρότυπο ακόμη και αύξηση θανατηφόρων συμβάντων. Η μελέτη αυτή ενισχύει μια ήδη αναδυόμενη υπόδειξη στην επιστημονική κοινότητα πως η ναυσιπλοΐα, όχι μόνο τα εμπορικά πλοία, αλλά και τα σκάφη αναψυχής, μπορεί να είναι υπεύθυνα για την υποβάθμιση της θαλάσσιας ζωής.
Η προστασία της θάλασσας είναι αναγκαιότητα και όχι πολυτέλεια
Το συμπέρασμα είναι σαφές, η αναψυχή και τα ταξίδια στη θάλασσα δεν είναι αθώα όταν δεν συνοδεύονται από ευθύνη. Αν ο κλάδος του yachting θέλει να καταστεί βιώσιμος, δεν αρκεί μόνο να μειωθεί η ρύπανση στην επιφάνεια και οι εκπομπές καυσίμου. Πρέπει να ληφθεί υπόψη και η αόρατη υποβρύχια πλευρά της δραστηριότητάς του, με μεθοδολογίες παρακολούθησης θορύβου, περιορισμούς σε ευαίσθητες περιοχές, βελτίωση σχεδιασμού σκαφών και έγκαιρο και υπεύθυνο έλεγχο. Είναι επίσης σημαντικό φορείς, μαρίνες και ρυθμιστικές αρχές να υιοθετήσουν συστήματα παρακολούθησης και χάρτες υποβρύχιου θορύβου, ώστε να λαμβάνονται τα αντίστοιχα μέτρα. Τέλος, για χώρες με με έντονη ναυτική δραστηριότητα, τα ευρήματα αυτά αποτελούν ένα ισχυρό μήνυμα, ότι η προστασία της θάλασσας δεν είναι πολυτέλεια, αλλά αναγκαιότητα.
