Ευθύμιος Μπιμπής,
Γενικός Διευθυντής της Dream Yacht στην Ελλάδα
Η προσφορά του Θαλάσσιου Τουρισμού στην Εθνική Οικονομία αλλά και στις τοπικές κοινωνίες έχει γίνει ευρύτερα γνωστή μέσα από διάφορες μελέτες που έχουν δημοσιευθεί, αλλά και από αναφορές σε συνέδρια και ημερίδες από παράγοντες του χώρου αλλά και από κυβερνητικά στελέχη. Όλοι συμφωνούμε ότι έχουμε την ιδανικότερη χώρα για θαλάσσιο τουρισμό, η οποία διαθέτει μία μοναδική «πολυνησία» και έναν από τους μεγαλύτερους στόλους επαγγελματικών σκαφών που ξεπερνά τα 6.000 σκάφη. Από αυτά, τα 5.670 είναι κάτω από 24 μέτρα, εκ των οποίων τα 4.000 είναι ιστιοπλοϊκά που σημαίνει ότι φιλοξενούν την πλειοψηφία των τουριστών που διαλέγουν διακοπές με σκάφος.
Ας δούμε, λοιπόν, τι προβλήματα αντιμετωπίζει ο εν λόγω κλάδος που όλοι συμφωνούμε ότι προσφέρει πολλά στο κράτος μας:
Νομοθετικό πλαίσιο, γραφειοκρατία – ψηφιοποίηση
Δυστυχώς είμαστε πολύ πίσω, ειδικά στην ψηφιοποίηση. Τα νηολόγια των περισσοτέρων Ευρωπαϊκών χωρών είναι ψηφιοποιημένα, ενώ το δικό μας παραμένει χειρόγραφο. Το ηλεκτρονικό ναυλοσύμφωνο, αν και έχει θεσπισθεί νομοθετικά από το 2014, δεν έχει λειτουργήσει ακόμα, ενώ και το e-μητρώο των σκαφών δεν είναι ολοκληρωμένο. Στα θέματα του κλάδου επιθεωρήσεων ισχύουν ακόμη παλαιοί και εκτός της σημερινής πραγματικότητας κανόνες. Στο δε θέμα του ΦΠΑ στις ναυλώσεις το νομικό πλαίσιο είναι ασαφές και επιβάλλεται η άμεση λύση του με την υπαγωγή της δραστηριότητας στον χαμηλό συντελεστή. Η μη απαλλαγή του ΦΠΑ στην αγορά των επαγγελματικών σκαφών κάτω των 12 μέτρων οδηγεί στην εξαφάνισή τους, ενώ είναι τα σκάφη που προτιμούν οι νέοι ιστιοπλόοι στα πρώτα τους ταξίδια, με συνέπεια να χάνεται ένα σημαντικό κομμάτι της αγοράς.
Υποδομές
Είναι κοινό μυστικό η έλλειψη χώρων ελλιμενισμού και διαχείμασης των σκαφών. Νέες μαρίνες εξαγγέλλονται, αλλά κυρίως για μεγάλα ιδιωτικά σκάφη, ή δημιουργούνται μαρίνες σε περιοχές που δεν χρειάζονται. Ευτυχώς ανακοινώθηκε στο 3ο Πανελλήνιο Συνέδριο Yachting από τον Γεν. Γραμματέα του Υπουργείου Τουρισμού ότι θα γίνει μελέτη, με τη συμβολή της Ένωσης Μαρινών Ελλάδος, για το πού και τι είδους μαρίνες χρειαζόμαστε. Από την άλλη, το κράτος ιδιωτικοποιεί λιμάνια και μαρίνες χωρίς την παραμικρή ουσιαστικά πρόβλεψη για τα επαγγελματικά τουριστικά σκάφη. Αποτέλεσμα, τα τέλη ελλιμενισμού αυξάνονται συνεχώς και σε ορισμένες περιπτώσεις παράλογα, δίχως καμία πραγματική ανταπόδοση. Φθάνουν δε να καλύπτουν το 25% των ετησίων εξόδων των σκαφών. Οι αυξήσεις αυτές, σε συνδυασμό με τα έξοδα για ασφάλιση των σκαφών, εξοπλισμό και υπηρεσίες εξωτερικών συνεργείων, έχουν σαν αποτέλεσμα οι επιχειρηματίες του κλάδου να μην μπορούν να ανταπεξέλθουν στα αυξημένα έξοδα. Στην Αττική, είναι πιεστική η ανάγκη για δημιουργία μιας μαρίνας αποκλειστικά για τα επαγγελματικά σκάφη. Στα νησιά, τα Λιμενικά Ταμεία λειτουργούν κατά το δοκούν με αποτέλεσμα να υπάρχουν και εκεί παράλογες χρεώσεις, ενώ παράλληλα δεν προσφέρουν ικανοποιητικές υπηρεσίες, ούτε εκμεταλλεύονται/παρέχουν υπηρεσίες σε κόλπους με τη χρήση ναυδέτων. Παράλληλα, με την έλλειψη θέσεων ελλιμενισμού έχουμε και έλλειψη χώρων διαχείμασης και συντήρησης των σκαφών. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα να μειώνεται δραματικά ο χρόνος της παραμονής των σκαφών σε χερσαίο χώρο για να πραγματοποιηθούν οι απαραίτητες εργασίες συντήρησης.
Εργατικό Δυναμικό
Όπως σε όλα τα επαγγέλματα στην Ελλάδα, ο κλάδος του θαλάσσιου τουρισμού αντιμετωπίζει τεράστιο πρόβλημα στην εύρεση κατάλληλου προσωπικού. Η πρώτη μεγάλη έλλειψη παρουσιάζεται σε πληρώματα, skippers, hostess, cook και λοιπό βοηθητικό προσωπικό. Ένας από τους βασικούς λόγους είναι η έλλειψη εξιδεικευμένων σχολών. Δεν αρκεί να γνωρίζεις ιστιοπλοΐα ή να μαγειρεύεις, πρέπει να ξέρεις πώς θα συμπεριφερθείς στον πελάτη, να λειτουργήσεις σαν ξεναγός και να προσφέρεις πληροφορίες για κάθε νησί, πού να πάει, τι να κάνει, τι να δει, πού θα φάει κ.λπ. Γενικά, πρέπει να έχεις τουριστική υποδομή και εκπαίδευση. Η δεύτερη μεγάλη έλλειψη είναι σε τεχνικό προσωπικό που επισκευάζει/συντηρεί τα σκάφη, αλλά επίσης τα παραδίδει και τα παραλαμβάνει από τους πελάτες. Καθώς δεν υπάρχει κάποια σχολή για αυτό, ο κάθε επιχειρηματίας πρέπει να εκπαιδεύσει το προσωπικό του.
H καινούργια τουριστική περίοδος ξεκίνησε νωρίς. Οι πρώτες ναυλώσεις έχουν ήδη πραγματοποιηθεί τον Μάρτιο, ίσως να είναι και η πρώτη χρονιά που έχουμε τόσες ναυλώσεις αυτό τον μήνα. Γενικά, περιμένουμε μια καλή σεζόν. Δεν ξεχνάμε βέβαια ότι λόγω των πολέμων έχουν χαθεί σημαντικές αγορές, όπως της Ρωσίας, της Ουκρανίας και του Ισραήλ, ενώ έχει μειωθεί σημαντικά και η αμερικανική αγορά. Το πρόβλημα μας όμως δεν είναι ο αριθμός των ναυλώσεων ή των επισκεπτών, αλλά οι τιμές ενοικίασης των σκαφών. Τα τελευταία χρόνια, ενώ τα έξοδα έχουν αυξηθεί περισσότερο από 30% (αναφερθήκαμε προηγουμένως), η αύξηση στις τιμές των ναυλώσεων δε ξεπερνά το 10% με 12% λόγω του υφιστάμενου ανταγωνισμού. Γειτονικές χώρες, όπως η Κροατία και η Τουρκία, έχουν χαμηλότερο και μηδενικό συντελεστή ΦΠΑ αντίστοιχα, χαμηλότερο κόστος μετάβασης στη χώρα (Κροατία) και χαμηλότερο εργατικό κόστος (Τουρκία). Παράλληλα, σκάφη που πριμοδοτήθηκαν από το ΕΣΠΑ έχουν την ευχέρεια να ενοικιάζονται με χαμηλότερες τιμές. Εάν δεν γίνει κάτι με το βασικό κόστος των σκαφών που είναι τα τέλη ελλιμενισμού, τότε θα έχουμε αρκετές επιχειρήσεις που θα αποχωρήσουν από τον χώρο με ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Ας ελπίσουμε ότι θα γίνουν οι ενέργειες που χρειάζονται για να μπορούμε να συνεχίσουμε να προσφέρουμε σκάφη και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας και να έχουμε πελάτες που θα διαλέγουν πρώτα την Ελλάδα για τις διακοπές τους.
Who is who
O Ευθύμιος Μπιμπής ήρθε σε επαφή με το Yachting από τα παιδικά του χρόνια ενασχολούμενος με την οικογενειακή επιχείρηση, (Yacht Corner Bibis) και ταξιδεύοντας με τα σκάφη της ως πλήρωμα τα καλοκαίρια από το 1973 έως το 1978. Τον Μάρτιο του 1981 προσλαμβάνεται από την Vernicos Yachts, όπου και αναλαμβάνει το τμήμα των Ναυτιλιακών Εγγράφων των σκαφών. Τον Σεπτέμβριο του 1982 παίρνει το πτυχίο του από το Τουριστικό Τμήμα της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων των Κ.Α.Τ.Ε.Ε. Αθηνών. Στο διάστημα Φεβρουάριος ΄84 – Νοέμβριος ΄85 εκπληρώνει τις στρατιωτικές του υποχρεώσεις στην Σχολή Αλεξιπτωτιστών. Τον Νοέμβριο του 1985 επανέρχεται στη Vernicos Yachts, στο τμήμα Ναυλώσεων, και το 1989 αναλαμβάνει το Τεχνικό Τμήμα της εταιρείας. Τον Ιούνιο του 1990 παίρνει το πτυχίο του από το Τμήμα Δημόσιας Διοίκησης του Παντείου Πανεπιστημίου. Τον Ιούλιο του 1995 αναλαμβάνει το Τμήμα Ναυλώσεων της Vernicos Yachts μέχρι τον Νοέμβριο του 2010. Από τον Δεκέμβριο του 2010 μέχρι σήμερα είναι Γενικός Διευθυντής της Dream Yacht στην Ελλάδα. Έχει, επίσης, διατελέσει Αντιπρόεδρος (2015-17), Γενικός Γραμματέας (2017-20) και από 4/4/2023 Πρόεδρος του Συνδέσμου Ιδιοκτητών Επαγγελματικών Σκαφών Άνευ Πληρώματος (ΣΙΤΕΣΑΠ).
