Η κρίση αφορά συμμετρικά όλους ανεξαιρέτως τους δραστηριοποιούμενους στον κλάδο (πλοιοκτήτες, ναυλομεσίτες, μαρίνες, πληρώματα, τεχνικούς κλπ.), κάθε λοιπόν πιθανή δράση προϋποθέτει τη συνεργασία όλων για να είναι επιτυχής.
Συνεργασία άνευ Προηγουμένου – Ο Προορισμός είναι κοινή προτεραιότητα:
Η κρίση αφορά συμμετρικά όλους ανεξαιρέτως τους δραστηριοποιούμενους στον κλάδο (πλοιοκτήτες, ναυλομεσίτες, μαρίνες, πληρώματα, τεχνικούς κλπ.), κάθε λοιπόν πιθανή δράση προϋποθέτει τη συνεργασία όλων για να είναι επιτυχής.
Δεν υπάρχει πλέον χώρος για ανταγωνισμό, αποτελεί κοινή και μέγιστη προτεραιότητα η προώθηση της Ελλάδας ως προορισμό και για την προώθηση της συνεργασίας θα πρέπει να οργανωθούν ή ακόμη και να θεσμοθετηθούν τακτές συναντήσεις που να προάγουν κοινές δράσεις.
Προσαρμογή Τουριστικού Προϊόντος
Η κανονικότητα στις μετακινήσεις και τον τουρισμό αργά ή γρήγορα θα επανέλθει, αλλά η τουριστική αγορά έχει πλέον αλλάξει.
Απαιτείται λοιπόν προσαρμογή του τουριστικού προϊόντος και κοινή γραμμή επικοινωνίας από τον προορισμό, προς μια αγορά που πλέον επιλέγει εν μέσω ανασφάλειας με νέες προσδοκίες από το τελικό τουριστικό προϊόν.
Ο κλάδος μπορεί να αντισταθμίσει μεσοπρόθεσμα μέρος της μείωσης κρατήσεων απευθυνόμενος στο μέχρι πρότινος κοινό της κρουαζιέρας, η οποία θα πληγεί βαρύτατα. Η ανάπτυξη όμως ανάλογων προϊόντων προϋποθέτει νομικές ρυθμίσεις, ώστε η Ελλάδα να μπορεί να προσφέρει (όπως ήδη κάνουν οι ανταγωνιστικές χώρες) static charters, cabin charters και all inclusive προτάσεις.
Σε αυτή την κατεύθυνση αποτελεί σκόπελο το άκρως περιοριστικό νομικό πλαίσιο ασφάλισης/απασχόλησης πληρωμάτων. Πρέπει νομοθετικά να παρασχεθεί η δυνατότητα μόνιμης απασχόλησης και ασφάλισης πληρωμάτων, υπό οικονομικά βιώσιμους όρους, από εταιρείες παροχής υπηρεσιών ώστε να καταστεί εφικτή η χρήση του ίδιου πληρώματος σε διαφορετικά σκάφη ανά ταξίδι.
Η Ασφάλιση ταξιδιού αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα
Η δυνατότητα ασφάλισης ταξιδιού έναντι ενδεχόμενης ακύρωσης αναμένεται να αναδειχθεί σε σημαντικό καταναλωτικό κριτήριο. Η ανάπτυξη εξειδικευμένων προϊόντων για τον θαλάσσιο τουρισμό από ασφαλιστικές εταιρείες που ήδη κατανοούν τη λειτουργία του κλάδου θα παίξει ρόλο στην ανάκαμψη των κρατήσεων.
Υποδοχή & Εξυπηρέτηση κατά τα νέα δεδομένα
Οι μαρίνες πρέπει ήδη να οργανώσουν την υποδοχή και εξυπηρέτηση αφίξεων κατά τα νέα δεδομένα. Κυκλοφορία οχημάτων και πεζών πρέπει να ρυθμιστούν ώστε να αποφεύγεται συνωστισμός, οι δε συνθήκες υγιεινής πρέπει να ανταποκρίνονται σε υψηλότατες πλέον προδιαγραφές και αυτό απαιτεί κατά περίσταση επιπλέον εγκαταστάσεις (σε ορισμένες περιπτώσεις δεν υπάρχει καν επάρκεια λουτήρων / τουαλετών για τον αριθμό των επισκεπτών) και σε κάθε περίπτωση αναβαθμισμένες υπηρεσίες καθαριότητας.
Ανάλογες βεβαίως αναβαθμίσεις υποδομών και υπηρεσιών υποδοχής απαιτούνται και από τις εταιρείες, αλλά ενώ μέχρι πρότινος μια μαρίνα συμμετείχε περιορισμένα έως και καθόλου στην υποδοχή και εξυπηρέτηση των πελατών, οι συνθήκες επιβάλλουν τώρα την ενεργή συμμετοχή των μαρινών, οι οποίες οφείλουν να αναπτύξουν τέτοιες υπηρεσίες προς τους τουρίστες. Θα προσδώσουν έτσι προστιθέμενη αξία που είναι ουσιώδης για την ανταγωνιστικότητα της χώρας. Η ηλεκτρονική διεκπεραίωση διατυπώσεων, όπως π.χ. η θεώρηση ναυλοσυμφώνων είναι ένα ακόμη βήμα που αν ολοκληρωθεί θα συνδράμει σημαντικά προς τη βελτίωση των συνθηκών και παρεχόμενων υπηρεσιών υποδοχής.
Η επόμενη μέρα πρέπει να αφορά και τους Έλληνες
Ο κλάδος βλέπει έως και σήμερα οφέλη από τις προ πολλών ετών δράσεις της Γραμματείας Νέας Γενιάς για την εισαγωγή στην ιστιοπλοΐα και τον θαλάσσιο τουρισμό νέων Ελλήνων.
Τέτοιες δράσεις πρέπει να σχεδιαστούν και υλοποιηθούν εκ νέου αφού θα έχουν ουσιώδες όφελος μέσο-μακροπρόθεσμα.
Τα Μέτρα ενίσχυσης ρευστότητας θα καθορίσουν τη βιωσιμότητα επιχειρήσεων
Είναι σε όλους αντιληπτό ότι ενώ η απώλεια εσόδων για το 2020 τουλάχιστον είναι δεδομένη, αυτό που θα καθορίσει τη βιωσιμότητα των επιχειρήσεων είναι η λειτουργική ρευστότητα.
Η απώλεια εσόδων αναμένεται να είναι τέτοιας τάξεως που καθιστά πολύ πιθανό ότι οι εισροές ΦΠΑ των πλοιοκτητών θα υπολείπονται σε κάθε περίπτωση των ανάλογων εκροών για δαπάνες, στερώντας τους έτσι ακόμη περισσότερη ρευστότητα.
Το κράτος θα μπορούσε μεταξύ άλλων να συνδράμει με την έστω και προσωρινή απαλλαγή ΦΠΑ των τελών ελλιμενισμού για τα σκάφη με ολικό μήκος μικρότερο των δώδεκα μέτρων ή τουλάχιστον με την αναστολή καταβολής αυτού για δώδεκα μήνες. Ανάλογη ρύθμιση θα ωφελούσε να αφορά υπηρεσίες συντήρησης και επισκευής των πλοίων, τουλάχιστον για ορισμένο διάστημα.
Βεβαίως η ενίσχυση ρευστότητας δεν πρέπει να προσδοκάται μόνο από το κράτος, αλλά και από τους παρόχους κύριων ανελαστικών δαπανών, όπως οι μαρίνες. Οι τελευταίες μπορούν να παρέχουν ως διευκόλυνση άτοκο δωδεκάμηνο διακανονισμό καταβολής τελών ελλιμενισμού (προφανώς για ετήσιες συμβάσεις και υπό την αίρεση της πρότερης καταβολής μέρους της οφειλής). Παράλληλα, μπορούν να προσφέρουν έκπτωση σε όσους δύνανται να προβούν σε εμπρόθεσμη ολοσχερή εξόφληση των τελών αφού η «διαφύλαξη» ονομαστικών εσόδων με αντίκρισμα σωρευμένες ανείσπρακτες απαιτήσεις θα αποτελέσει μεγάλο πρόβλημα για τη λειτουργία των μαρινών στο μέλλον.
Η Αβεβαιότητα απωθεί τον τουρισμό
Η χώρα δεν έχει πλέον την πολυτέλεια να θυσιάζει εν δυνάμει πελάτες στο βωμό της ανασφάλειας δικαίου, της γραφειοκρατίας και της αβεβαιότητας.
Η αποδοχή ή όχι διπλωμάτων του εξωτερικού για ναυλώσεις άνευ πληρώματος τελεί έως και σήμερα υπό επιζήμια ασάφεια και κατά τρόπους ερμηνεία, ενώ οφείλουμε να διασφαλίσουμε την αποδοχή διπλωμάτων κατά τα πρότυπα του ανταγωνισμού (Κροατία, Γαλλία κ.λπ.).
ΦΠΑ Ναύλων
Αποτελεί καλώς τεκμηριωμένη θέση όλων των φορέων ότι η έμμεση κατάργηση των εκπτώσεων του συντελεστή ΦΠΑ των ναυλώσεων πλήττει τον κλάδο, όταν η χώρα μας ήδη ανταγωνίζεται την Τουρκία και άλλους προορισμούς με μηδενικό συντελεστή. Η αβεβαιότητα της τελικής επιβάρυνσης για τον τελικό λήπτη της υπηρεσίας πλήττει ακόμη παραπάνω το τουριστικό προϊόν και τις πωλήσεις στο εξωτερικό.
Υπό τις παρούσες ακραίες συνθήκες το ελληνικό κράτος οφείλει να παρέμβει, αν μη τι άλλο αναστέλλοντας κάθε ρύθμιση που οδηγεί στο ανωτέρω αποτέλεσμα για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριετίας.
Ο κ. Ιωάννης Κουρούνης είναι Iδρυτής και Διευθύνων Σύμβουλος της ISTION Yachting
