ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΤΣΙΜΙΛΗ
Η ραγδαία ανάπτυξη του yachting στη Μεσόγειο αναδεικνύει την ανάγκη βιώσιμων μαρινών που μειώνουν ρύπους και προστατεύουν τα θαλάσσια οικοσυστήματα.
Η Μεσόγειος εδώ και δεκαετίες πρωταγωνιστεί στον ναυτικό τουρισμό με πάνω από δέκα χιλιάδες μαρίνες και περισσότερα από ένα εκατομμύριο σκάφη να κινούνται στις παράκτιες ζώνες της. Ο κλάδος του yachting έχει εξελιχθεί σε βασικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης, δημιουργώντας χιλιάδες θέσεις εργασίας και στηρίζοντας ολόκληρες τοπικές κοινωνίες. Ταυτόχρονα όμως η ραγδαία εξάπλωση των superyachts έχει επιβαρύνει σοβαρά το θαλάσσιο περιβάλλον με αυξημένες εκπομπές ρύπων, υποβάθμιση της ποιότητας του νερού και διάβρωση της βιοποικιλότητας.
Συμβατικές λύσεις με έντονες περιβαλλοντικές επιπτώσεις
Σε αυτό το πλαίσιο η πρόσφατη μελέτη του Dr. Florin Ioras από το Buckinghamshire New University και το Transilvania University of Brasov αποτυπώνει με ακρίβεια το μέγεθος του προβλήματος, αλλά και τις λύσεις που ήδη εφαρμόζονται. Η έρευνα που δημοσιεύτηκε στο διεθνές περιοδικό Sustainability (sustainability-17-01377) εξετάζει δύο μαρίνες της Μεσογείου. Η μία βρίσκεται στη Σικελία και λειτουργεί με κλασικό τρόπο ενώ η δεύτερη στη Μαγιόρκα αποτελεί παράδειγμα σύγχρονης βιώσιμης διαχείρισης.
Στη Σικελία κυριαρχεί η χρήση συμβατικών καυσίμων και οι περισσότερες υποδομές λειτουργούν χωρίς προηγμένες ενεργειακές λύσεις. Το αποτέλεσμα είναι υψηλές εκπομπές NOx SOx και CO2, καθώς και σημαντική κατανάλωση ενέργειας. Η συγκεκριμένη μαρίνα παράγει 53,2 τόνους ισοδύναμου CO2, σύμφωνα με την ανάλυση Dr. Florin. Παράλληλα εμφανίζει υψηλά επίπεδα ανεπεξέργαστων λυμάτων που οδηγούν σε αύξηση θρεπτικών φορτίων και ενισχύουν τον κίνδυνο ευτροφισμού. Η πίεση στα λιβάδια της Posidonia oceanica είναι εμφανής και η μείωση της βιοποικιλότητας αγγίζει αναλογίες που προβληματίζουν.
Μείωση ρύπων και αποκατάσταση της θαλάσσιας ζωής
Στον αντίποδα η μαρίνα της Μαγιόρκα, σύμφωνα με την έρευνα, παρουσιάζει μια εντελώς διαφορετική εικόνα. Εκεί εφαρμόζονται υβριδικά συστήματα πρόωσης, λειτουργούν σταθμοί φόρτισης με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και έχει αναπτυχθεί ένα δίκτυο τεχνολογιών εξοικονόμησης. Παρά τον μεγαλύτερο όγκο σκαφών οι εκπομπές ανά σκάφος μειώνονται θεαματικά με 50 τοις εκατό λιγότερα NOx και 25% λιγότερα CO2. Ταυτόχρονα όλες οι δραστηριότητες που σχετίζονται με λύματα και απόβλητα περνούν από προηγμένες μονάδες επεξεργασίας μειώνοντας κατά 60% το ρυπαντικό φορτίο πριν αυτό φτάσει στη θάλασσα.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι και η στρατηγική προστασίας της βιοποικιλότητας. Η μαρίνα έχει θεσπίσει ζώνες χωρίς αγκυροβόληση και εφαρμόζει οικολογικά συστήματα πρόσδεσης που προστατεύουν τον βυθό και τα λιβάδια της Posidonia. Αυτές οι πρακτικές έχουν οδηγήσει ακόμη και σε μικρή αύξηση της βιοποικιλότητας σε μια περίοδο όπου σε άλλες περιοχές η κατάσταση επιδεινώνεται συστηματικά. Παράλληλα περιορίζεται δραστικά και ο κίνδυνος εισαγωγής ξενικών ειδών που συχνά μεταφέρονται από τα σκάφη.
Οι πράσινες μαρίνες διαμορφώνουν το μέλλον του τουρισμού
Είναι εμφανές ότι οι πράσινες μαρίνες δεν αποτελούν μόνο μέσο προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά εξελίσσονται σε παράγοντα που μπορεί να καθορίσει το ίδιο το μοντέλο του θαλάσσιου τουρισμού. Η μετάβαση σε υβριδικά και ηλεκτρικά συστήματα πρόωσης η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας η διαχείριση των αποβλήτων σε τοπικό επίπεδο και η προστασία του βυθού αλλάζουν τη σχέση ανάμεσα στους χρήστες του yachting και τις θάλασσες της Μεσογείου. Δημιουργούν μια νέα κουλτούρα υπευθυνότητας όπου η πολυτέλεια μπορεί να συνυπάρχει με την περιβαλλοντική ευαισθησία.
Σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες οι μαρίνες που επενδύουν στη βιωσιμότητα διαπιστώνουν ότι η αναβάθμιση έχει και οικονομικά οφέλη. Αυξάνεται η αξία των υπηρεσιών τους προσελκύουν πιο συνειδητοποιημένους επισκέπτες και ενισχύουν την εικόνα τους ως σύγχρονα τουριστικά κέντρα. Παράλληλα ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των διεθνών κανονισμών που γίνονται ολοένα πιο αυστηροί και προσαρμόζονται στις συνέπειες της κλιματικής κρίσης.
Υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών και πρακτικών
Η Μεσόγειος βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι. Αν επιλέξει τη μετάβαση προς τις πράσινες μαρίνες μπορεί να διασφαλίσει ότι ο ναυτικός τουρισμός θα συνεχίσει να αναπτύσσεται χωρίς να απειλεί τα ευαίσθητα οικοσυστήματά της. Αν παραμείνει στις παλιές πρακτικές η υποβάθμιση των θαλασσών θα επιταχυνθεί με δυσάρεστες συνέπειες για το περιβάλλον τις τοπικές οικονομίες και τελικά για το ίδιο το μέλλον του yachting.
Η περιβαλλοντική υπευθυνότητα δεν είναι μια επιλογή πολυτελείας, αλλά αναγκαιότητα για τη βιωσιμότητα του κλάδου. Το μήνυμα αυτό αποκτά ιδιαίτερο βάρος στη Μεσόγειο όπου κάθε μέτρο προστασίας μπορεί να κάνει τη διαφορά. Το μέλλον του yachting θα καθοριστεί από το πόσο γρήγορα οι μαρίνες θα αγκαλιάσουν τεχνολογίες χαμηλών ρύπων έξυπνες λύσεις διαχείρισης και πολιτικές που σέβονται το θαλάσσιο περιβάλλον. Η πράσινη μετάβαση δεν είναι απλώς μια περιβαλλοντική επιταγή αλλά και μια ευκαιρία ανανέωσης για έναν από τους πιο συναρπαστικούς κλάδους του τουρισμού.
