Σημεία «κλειδιά» που πρέπει να προσέξετε όταν ασφαλίζετε το σκάφος σας για να μην βρεθείτε προ εκπλήξεων όταν θα είναι αργά.
Τα τελευταία χρόνια το θέμα ασφάλισης σκαφών αναψυχής γίνεται ολοένα και πιο επίκαιρο καθώς το πλήθος, οι αξίες και η κίνηση των σκαφών διαρκώς αυξάνονται, ενώ πέρα από τα ιδιωτικά έχει αυξηθεί σημαντικά και ο στόλος των επαγγελματικών σκαφών αναψυχής. Αποτέλεσμα είναι και η αύξηση ζημιών μικρότερου ή μεγαλύτερου μεγέθους. Σωρεία απρόβλεπτων καταστάσεων μπορεί να προκαλέσει ανυπολόγιστες ζημιές και έξοδα στους πλοιοκτήτες. Η τακτική πλέον εμφάνιση έντονων καιρικών φαινόμενων, άλλα και η έλλειψη επαρκών χώρων σωστού ελλιμενισμού είναι δυο μόνο ενδεικτικοί παράγοντες που, για παράδειγμα, οδηγούν συχνά σε ζημίες.
Η μοναδικότητα του συγκεκριμένου κλάδου απαιτεί σωστή έρευνα αγοράς αναφορικά με τις καλύψεις και την εφαρμογή που η κάθε εταιρεία δύναται να προσφέρει. Οι ασφαλιζόμενοι θα πρέπει να διαθέσουν χρόνο προκειμένου να ελέγξουν με ακρίβεια τους όρους της ασφάλισης. Η άγνοια μπορεί να αποδειχθεί πανάκριβη και δυστυχώς, συνήθως οι ιδιοκτήτες το αντιλαμβάνονται αυτό όταν είναι πολύ αργά.
Με δεδομένο ότι οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν τι πρέπει να αναζητήσουν και σε ποιά σημεία να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή, όταν μελετούν ή συγκρίνουν μία προσφορά διαφόρων προϊόντων ασφάλισης, καλό είναι να έχουν μία βασική πηγή πληροφορίας.
Καταρχήν θα προτείνα στο κομμάτι της Αστικής Ευθύνης και την υποχρεωτική κάλυψη που προβλέπεται από τον ελληνικό νόμο, οι πελάτες να αναζητούν όσο το δυνατόν υψηλότερα όρια καλύψεων, σαφώς πάνω από αυτά που ορίζονται από το νόμο καθώς η έκθεση του κάθε πλοιοκτήτη έναντι τρίτων είναι ο μεγαλύτερος απρόβλεπτος κίνδυνος. Αν θέλετε να αναφερθώ σε ποσά, προσωπικά θεωρώ πως κατ’ ελάχιστο κάλυψη 3.000.000 € αποτελεί ένα αποδεκτό όριο.
Ως προς το κομμάτι των ιδίων ζημιών σκάφους και μηχανικών μερών (Hull & Machinery), οι πελάτες στην αγορά έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν από αρκετά προϊόντα τόσο κατονομαζόμενων κινδύνων (Named Perils) όσο και προϊόντα κατά παντός κινδύνου (All Risk), ενώ συμπληρωματικά πολλές εταιρείες προσφέρουν καλύψεις και έναντι ειδικών κινδύνων (War, Strike & Confiscation, P&I, καλύψεις για τα πληρώματα κ.α.). Αντίστοιχα υπάρχουν προϊόντα που καλύπτουν κυρίως κάτω από τις Ρήτρες του Λονδίνου (Institute Yacht Clauses CL328), το American Yacht Form (R12), αλλά και άλλα πιο εξειδικευμένα προϊόντα, τα οποία ορισμένες εταιρείες με βαθιά γνώση του αντικειμένου έχουν εκπονήσει και διαθέτουν στην αγορά.
Το πρώτο ερώτημα που θα πρέπει να διερωτηθούν οι υποψήφιοι για ασφάλιση είναι σε τι αξία επιθυμούν να ασφαλίσουν το σκάφος τους και να αναζητήσουν εκείνους τους όρους, που θα διασφαλίζουν την αποζημίωση τους σε αυτό το ποσό σε περίπτωση ολικής απώλειας. Ο όρος FIXED AGREED VALUE, που πρώτη η εταιρεία Pantaenius Yacht Insurance εισήγαγε στον κλάδο των σκαφών και πολλές εταιρείες εν συνεχεία προσφέρουν, ορίζει εκ των προτέρων το ποσό που θα καταβληθεί στην περίπτωση ολικής απώλειας σε αντίθεση με τα περισσότερα συμβόλαια, όπου προβλέπουν ουσιαστικά να επιστραφεί η αξία του σκάφους κατά τη χρονική στιγμή της αξίωσης (market value) , ενώ ενδέχεται να υπάρξουν παρακρατήσεις για την ηλικία, τη φυσιολογική φθορά και την κατάσταση του σκάφους. Αυτό δε, μπορεί να συμβεί παρά το γεγονός ότι ο ιδιοκτήτης πλήρωνε ασφάλιστρα για την ασφαλιζόμενη Αξία για χρόνια.
Για πολύ κόσμο τα σκάφη αποτελούν ιδιαίτερα περιουσιακά στοιχεία, τα οποία στην πλειοψηφία τους διατηρούν την αξία τους για μεγάλα χρονικά διαστήματα ανεξάρτητα από άλλους παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την τιμή τους ενώ δεν πρέπει να αγνοούνται και τρέχοντα διαρκή έξοδα και ποσά που επανεπενδύονται στο σκάφος για την σωστή συντήρηση κλπ.
Θεωρώ επίσης πολύ σημαντικό κάθε πλοιοκτήτης να επιλέγει προϊόντα αντίστοιχα με την κατηγορία του σκάφους του. Πολύ συχνά πέφτουν στα χέρια μας συμβάσεις σκαφών ιδιαίτερης αξίας και μεγέθους, τα οποία έχουν συμβόλαια ίδια με αυτά μικρών ταχυπλόων. Επίσης, συμβαίνει συχνά σε σκάφη να απασχολείται προσωπικό, για το οποίο οι πλοιοκτήτες δεν έχουν φροντίσει να έχουν κάποια κάλυψη -ή τουλάχιστον να καλύψουν τη δική τους διασφάλιση απέναντι σε διεκδικήσεις που μπορεί να προκύψουν (Yacht Owners liability to Crew / P&I) καθώς ίσως δεν είναι ενήμεροι ότι τα προϊόντα απλής αστικής ευθύνης συνήθως αποκλείουν τα πληρώματα και γενικά εργαζόμενους έναντι αμοιβής επί του σκάφους.
Παράλληλα, ο πλοιοκτήτης θα πρέπει να λάβει υπόψιν και τη χρήση του σκάφους του ώστε να ελέγξει ότι τυχόν καταστάσεις που μπορεί να προκληθούν από αυτή είναι καλυμμένες. Για παράδειγμα, όλοι θα ήθελαν να ξέρουν ότι το συμβόλαιό τους καλύπτει διανυκτερεύσεις «αρόδου» σε κάποιο κόλπο όταν αυτό αποτελεί μέρος της ζωής τους με το σκάφος. Ωστόσο, με μία σωστη ανάγνωση του συμβολαίου τους μπορεί να ανακαλύψουν ότι κάτι τέτοιο δεν προβλέπεται.
Με αφορμή τα τελευταία γεγονότα από τον πρόσφατο τυφώνα «ΙΑΝΟ», θα πρότεινα επίσης να γνωρίζουν και το αν οι δαπάνες για εύρεση, ανάσυρση ναυαγίου ή των υπολειμμάτων καλύπτονται και με ποιον τρόπο. Πολλοί ασφαλιζόμενοι πιστεύουν ότι καλύπτονται μέσω της ασφάλισης αστικής ευθύνης έναντι τρίτων για τη συλλογή και απομάκρυνση του σκάφους ή των υπολειμμάτων αυτού. Αυτή η άποψη δεν είναι ακριβώς σωστή. Γι’ αυτόν το λόγο, θα πρέπει να είναι διαθέσιμο ένα απεριόριστο ποσό που θα περιλαμβάνεται με σαφήνεια στην ασφάλιση του σκάφους. Το ποσό αυτό καλύτερα είναι να περιγράφεται χωριστά από το ασφαλιζόμενο ποσό, καθώς είναι πιθανό τα έξοδα ανάσυρσης να υπερβούν άμεσα την αξία του σκάφους και να βρεθεί ο ιδιοκτήτης εν τέλει εκτεθειμένος.
Εξίσου σημαντικό είναι και το θέμα της διάρκειας του ασφαλιστηρίου. Πολλοί πελάτες αναζητούν συμβόλαια μόνο για τους καλοκαιρινούς μήνες, αγνοώντας ότι ένα μεγάλο ποσοστό (στη δική μας Εταιρεία φτάνει έως και το 40% των αξιώσεων) αφορά ζημίες που προκαλούνται κατά τους χειμερινούς μήνες. Επιλέγοντας βέβαια ένα 12μηνο πρόγραμμα και πάλι είναι σημαντικό να γνωρίζουμε κάτω από ποιες προϋποθέσεις το σκάφος μας καλύπτεται όταν βρίσκεται στο λιμάνι και ακόμα περισσότερο σε χερσαίους χώρους συντήρησης-διαχείμανσης. Το σημείο αυτό γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρον, καθώς στη χώρα μας δυστυχώς υπάρχει σαφές έλλειμμα υποδομών και πολλοί πλοιοκτήτες αναγκάζονται να επιλέγουν χώρους, οι οποίοι μπορεί να μην πληρούν τις προδιαγραφές που θέτει η ασφαλιστική τους σύμβαση.
Συνοψίζοντας, και επειδή στον συγκεκριμένο κλάδο ισχύει η έκφραση «the devil is in the details», θα πρότεινα οι ενδιαφερόμενοι να απευθύνονται σε εταιρείες και συνεργάτες που διακρίνονται για τη γνώση τους στο αντικείμενο, να ακούνε με προσοχή τις προτάσεις που τους γίνονται και να επιλέγουν όχι με γνώμονα την οικονομικότερη λύση που μετά την έλευση του κινδύνου μπορεί να κοστίσει ακριβά, αλλά με οδηγό την πληρέστερη κάλυψη που μπορούν να πάρουν γι’ αυτό το ιδιαίτερο περιουσιακό στοιχείο.
Γνωρίζω ότι η ασφάλεια σε ένα σκάφος δεν είναι ένα λαμπρό αξεσουάρ που τοποθετείται επάνω του και εντυπωσιάζει, όπως π.χ. μία ακριβή σειρά σεντονιών στις καμπίνες ή μία ακριβή κάβα στο μπαρ, είναι όμως μία από τις βασικές προτεραιότητες κάθε πλοιοκτήτη προκειμένου να μπορεί να απολαύσει έναν όμορφο ύπνο σε αυτά τα ακριβά σεντόνια και το σπάνιο κρασί του με την παρέα του στο σκάφος, χωρίς να πρέπει να κάνει δεύτερες σκέψεις.
*O κ. Χρήστος Κοντοβασίλης ειναι Ασφαλιστικός Διαμεσολαβητής, πράκτορας της εταιρείας Pantaenius Yacht Insurance για την Ελλάδα
