Με συμμετοχή πολλών και διακεκριμένων Ελλήνων και ξένων συνέδρων πραγματοποιήθηκε στις 10 & 11 Μαρτίου 2016, στο Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Πειραιά το διεθνές συνέδριο “Λιμάνια, Θαλάσσιες Μεταφορές & Νησιωτικότητα: Περιβάλλον, Καινοτομία, Επιχειρηματικότητα.
Σύμφωνα με τη δήλωση του υπεύθυνου της διοργάνωσης Ηλία Ευθυμιόπουλου, διευθυντή του Ενεργειακού Γραφείου Αιγαίου, «μέσα από την ανάπτυξη των έξυπνων υποδομών και διαδικασιών στα λιμάνια – νησιωτικά και ηπειρωτικά – και τις νέες τεχνολογίες για την υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων στις θαλάσσιες μεταφορές (με ενεργειακά μέσα όπως είναι το LNG και ο ηλεκτρισμός), δίνεται μια ευκαιρία για την ουσιαστική, βιώσιμη ανάπτυξη σε ένα δυναμικό κλάδο της οικονομίας. Μια ακόμα ευκαιρία που δεν πρέπει να πάει χαμένη.
Επιπλέον, τα νησιά έχουν μια σημαντική ευκαιρία να αναδειχθούν σε μικρά ή μεγαλύτερα κέντρα ανάπτυξης καινοτομίας με την αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας για τροφοδοσία των πλοίων καθώς και με τη σύνδεση του τουρισμού με την περιβαλλοντική επίδοση των χώρων υποδοχής».
Οι εισηγήσεις στο Συνέδριο ανέδειξαν το ζωτικό ρόλο των λιμένων και της ναυτιλίας στη χάραξη μιας αναπτυξιακής στρατηγικής στον Ευρωπαϊκό και Μεσογειακό χώρο ενώ αναφέρθηκαν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα των νησιωτικών περιφερειών για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας των οικονομικών συντελεστών και των επιχειρήσεων στο πλαίσιο της Βιώσιμης Ανάπτυξης. Όπως όμως τονίστηκε από πολλούς ομιλητές, η βασική πρόκληση αφορά στην ταυτόχρονη επίτευξη των περιβαλλοντικών και των οικονομικών στόχων.
Η ρύπανση σήμερα στα περισσότερα λιμάνια είναι εκτός ορίων, ενώ τα παλαιά καύσιμα στα πλοία τοποθετούν τη ναυτιλία μεταξύ των μεγάλων συντελεστών στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Η αναδιοργάνωση των λιμενικών υποδομών με στροφή στις «πράσινες» λύσεις
- για την τροφοδοσία των πλοίων με ενέργεια, νερό και αναλώσιμα,
- για τη βιώσιμη κινητικότητα με χαμηλά σε εκπομπές μεταφορικά μέσα τόσο για τις μετακινήσεις εντός του λιμένα, όσο και για τα απερχόμενα οχήματα
- για την ολοκληρωμένη παραλαβή και διαχείριση των λυμάτων και στα μικρά νησιωτικά λιμάνια
αποτελεί στοιχείο εκσυγχρονισμού που αφορά ταυτόχρονα το κράτος, την αυτοδιοίκηση, τις λιμενικές αρχές, τους operators, τις ναυτιλιακές εταιρείες και τους εργαζόμενους στο ναυτιλιακό τομέα, τις εταιρείες ενέργειας και εξοπλισμού καθώς και όλους όσους εμπλέκονται στη διαχείριση των δικτύων, των ροών και των πληροφοριακών συστημάτων.
Αυτή τη στιγμή, δύο είναι οι βασικοί τεχνολογικοί δρόμοι με το μεγαλύτερο επιχειρησιακό ενδιαφέρον:
1. Η προώθηση του φυσικού αερίου (υγροποιημένου, πεπιεσμένου κτλ.) ως εναλλακτικού καυσίμου στις θαλάσσιες μεταφορές. Τα βασικά ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν σε αυτήν την διαδικασία είναι η αποθήκευση του καυσίμου σε εγκαταστάσεις παροχέτευσης, και οι μετατροπές των κινητήρων των πλοίων. Στην κατεύθυνση αυτή κινήθηκαν οι εισηγήσεις του κ. Γιώργου Λιβανού (ΤΕΙ Πειραιά) και του κ. Κωνσταντίνου Σφετσιώρη (ΙΔΕΠ/ΕΚΕΤΑ).
2. Η δεύτερη οδός αφορά στην ηλεκτροκίνηση των πλοίων με υποσταθμούς ισχύος στα λιμάνια και αποθήκευση της ηλεκτρικής ενέργειας σε μπαταρίες εντός των πλοίων προκειμένου αυτή να χρησιμοποιηθεί σε ηλεκτροκινητήρες. Ζητήματα προς επίλυση παραμένουν τα ηλεκτρικά μεγέθη των εγκαταστάσεων, ιδιαίτερα στα νησιά, και το κόστος των αρχικών επενδύσεων. Στα πλεονεκτήματα, όπως ανέφεραν και οι εισηγητές κ. Παναγιώτης Μήτρου (Lloyd’s), κ. Δημήτριος Λυρίδης (ΕΜΠ) και κ. Κώστας Κανελλάκης (Schneider Electric) είναι η μηδενική ρύπανση κατά την κίνηση και τη στάθμευση των πλοίων και η δυνατότητα χρησιμοποίησης της απορριπτόμενης ενέργειας, ιδιαίτερα από τους σταθμούς ΑΠΕ.
Πολύ σημαντική ήταν εν προκειμένω η συμβολή εισηγητών από άλλες περιοχές της Ευρώπης όπως η Γερμανία (Marco Lipunner, Siemens), τα νησιά Frisian στη Βόρεια Θάλασσα (Leo van der Burg και Katja Baumann, Mariko GMBH), τα νησιά Orkney στη Σκωτία (Ian Garman), Gotland στη Σουηδία (Bengt-Olof Grahn) και Samsoe στη Δανία (Knud Tybirk) καθώς και του Alessandro Costa από το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Βενετίας για την ολοκληρωμένη παρέμβαση στο νησί Certosa στην είσοδο της λιμνοθάλασσας της Βενετίας.
Σε ότι αφορά περιβαλλοντικές, θεσμικές και κοινωνικές διαστάσεις των δράσεων ξεχώρισαν οι εισηγήσεις των κ.κ. Mario Randone (WWF), Chris Wooldridge (ESPO) και Godfrey Baldacchino από το Πανεπιστήμιο της Μάλτας.
Στο συνέδριο δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν τα νησιά ως προς το σχεδιασμό, τη διαχείριση και τη λειτουργία των λιμενικών τους υποδομών σε σχέση με τις θαλάσσιες συνδέσεις (ενδονησιωτικές και μεταξύ των νησιών και της ηπειρωτικής χώρας). Η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να αποτελέσει, όπως χαρακτηριστικά αναφέρθηκε, μέρος της στρατηγικής των «Έξυπνων Νησιών – Smart Islands» που προωθείται από τα νησιά της Ευρώπης ως εργαλείο ανάδειξης των δυνατοτήτων των νησιών για ολοκληρωμένη ανάπτυξη με επίκεντρο την περιβαλλοντική, οικονομική και κοινωνική βιωσιμότητα και καινοτομία.
Βασική βέβαια προϋπόθεση όλων αυτών είναι και η διοικητική και χωροταξική αναδιοργάνωση των λιμένων (στον Ελληνικό χώρο καταγράφονται σήμερα πάνω από 1000 με σημαντικές βέβαια ελλείψεις σε υποδομές και προσωπικό).
Μεταξύ των εισηγητών και των παρευρεθέντων από Ελληνικής πλευράς ήταν ο Γεν. Γραμμ. Λιμένων κ. Χρήστος Λαμπρίδης, ο περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων κ. Θεόδωρος Γαλιατσάτος, η σύμβουλος Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου κα Χαρούλα Γιασιράνη, η Ευρωβουλευτής κα Εύα Καϊλή, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Κωνσταντίνος Ρήγας, ο δημοτικός σύμβουλος Πειραιά κ. Πέτρος Κόκκαλης, ο πρόεδρος του Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά κ. Βασίλης Κορκίδης, οι καθηγητές κ. Κώστας Χλωμούδης και κα. Μαρία Λεκάκου, ο πρόεδρος της Ρυθμιστικής Αρχής Λιμένων κ. Κωνσταντίνος Μουτζούρης, ο κ. Δημήτρης Σπυριδάκης, μέλος του Δ.Σ. της Ένωσης Εφοπλιστών Ναυτιλίας Μικρών Αποστάσεων (ΕΕΝΜΑ) & Πρόεδρος της European Co-operation S.A, ο κ. Γεώργιος Τσούκος από την TREDIT A.E., η αναπληρώτρια διευθύντρια του Ινστιτούτου Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών του Ελληνικού Κέντρου Έρευνας & Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ) κα Γεωργία Αϋφαντοπούλου, η υπεύθυνη Ερευνών του ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ κα Ελίζα Γαγάτση καθώς και αρκετοί παράγοντες της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Το συνέδριο διοργανώθηκε από το Ενεργειακό Γραφείο Αιγαίου σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Βιώσιμης Κινητικότητας & Δικτύων Μεταφορών του Εθνικού Κέντρου Έρευνας και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΙΜΕΤ/ΕΚΕΤΑ) και το Δίκτυο Αειφόρων Νήσων Αιγαίου και Ιονίου- ΔΑΦΝΗ, υπό την αιγίδα του Δήμου Πειραιά και την υποστήριξη του Εμπορικού & Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Πειραιά. Το Ενεργειακό Γραφείο Αιγαίου λειτουργεί ως τεχνικός και επιστημονικός σύμβουλος του Δικτύου Αειφόρων Νήσων Αιγαίου και Ιονίου - ΔΑΦΝΗ.
Υποστηρίζει τα μέλη του δικτύου στην ωρίμανση έργων στους τομείς της παραγωγής και διαχείρισης ενέργειας, των βιώσιμων μεταφορών και της κινητικότητας, των τηλεπικοινωνιών, της διαχείρισης υδάτων και αποβλήτων και της γαλάζιας ανάπτυξης. Παράλληλα ενισχύει την πρόσβαση των μελών σε Ευρωπαϊκά και καινοτόμα χρηματοδοτικά εργαλεία για την υλοποίηση των παραπάνω. Στο Δίκτυο Αειφόρων Νήσων Αιγαίου και Ιονίου – ΔΑΦΝΗ που στο συνέδριο εκπροσωπήθηκε από τον διαχειριστή κ. Κώστα Κομνηνό και τον πρόεδρο κ. Γεώργιο Ηλιού, συμμετέχουν 34 νησιωτικοί Δήμοι και οι Περιφέρειες Βορείου και Νότιου Αιγαίου, με στόχο τη δικτύωση και την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης στο νησιωτικό χώρο.
